Z nieukrywaną radością zauważamy, że naturalne ogrody stają się coraz bardziej modne, co jest szansą dla świata owadów i ptaków! Przestajemy wstydzić się polnych kwiatów i chwastów, doceniamy rodzime krzewy i obecność ptaków.

Ogród jest zwykle projektowany w celu spełnienia wybranych funkcji: zapewnienia prywatności lub kolorowego kwitnienia. Jednak owady i inne żywe istoty mogą mieć na ten temat różne zdanie. Dowiedz się, co sprawia, że ​​naturalny, dziki ogród jest prawdziwy i bioróżnorodny.

Dziki Ogród po polsku

W Polsce ideę dzikiego ogrodu promuje od wielu lat Łukasz Łuczaj –  botanik, doktor habilitowany nauk biologicznych. Podkreśla on dwa różne podejścia w dzikim ogrodnictwie: albo nie robimy nic i czekamy (może i kilka pokoleń) aż nasz ogród zmieni się w Puszczę Białowieską. Minusem jest to, że stracimy z ogrodu gatunki nieleśne. Plusem, że już za kilkaset lat będziemy mieć puszczę.

Albo wkładamy jednak trochę pracy w nasz dziki ogród. Sadzimy rodzime i odpowiednie dla danego siedliska rośliny i nieco im pomagamy, co w efekcie wspiera bioróżnorodność.

Łukasz Łuczaj pisze o swoich zasadach w ogrodnictwie, które warto wcielać w życie w swoim otoczeniu. Wybrane przytaczam poniżej:

  • cykliczność – przyroda żyje swoim rytmem. Uczmy się cierpliwości, powolnego dosadzania i obserwacji gatunków i tego jak sobie radzą.
  • destrukcja – najwięcej różnorodności tworzy w ogrodzie umiarkowane zaburzenie (kretowiska, powalone pnie itp.)
  • eliminacja – usuwanie roślin inwazyjnych
  • pokrzywa- polubmy pokrzywy! Pięknie kwitną, a są żywicielami motyli takich jak: rusałka pawik, pokrzywnik i kratnik.

Dzikość na salonach

Na tegorocznych prestiżowych targach ogrodniczych Royal Horticultural Society Chelsea Flower Show  zaprezentowano naturalistyczny trend jako „harmonijny ogród życia”. My także tak postrzegamy jego możliwości. Poniżej kilka zdjęć wyróżnionych projektów:

The Savills and David Harber Garden – zwycięzca Brązowego Medalu na tegorocznych RHS Chelsea Flower Show. Źródło fot.: RHS

Ten wyróżniony ogród promuje piękno drzew, roślin i bujnych traw w przestrzeniach miejskich. Doceniono: zróżnicowane gatunkowo drzewa, poprawiający mikroklimat obszar podmokły (parowanie sprawia, że upały odczuwamy jako mniej dotkliwe), zieloną ścianę i przepuszczalne powierzchnie.

Gold Medal Winner The Resilience Garden

The Resilience Garden – zwycięzca Złotego Medalu na tegorocznych RHS Chelsea Flower Show. Źródło fot.: RHS

Celem ogrodu jest zainspirowanie społeczeństwa do myślenia o trwałości lasów. Resilience Garden pokazuje, dlaczego drzewa i lasy w krajobrazie są ważne. Uczy, że musimy być innowacyjni i odważni, aby chronić nasze krajobrazy dla przyrody i dla przyszłych pokoleń.

Gold medal winner The Welcome to Yorkshire Garden
Gold medal winner The Welcome to Yorkshire Garden

The Welcome to Yorkshire Garden – zwycięzca Złotego Medalu na tegorocznych RHS Chelsea Flower Show. Źródło fot.: RHS

Trend Naturgarten za Odrą

Naturalny ogród często nazywany jest też ogrodem ekologicznym. W Niemczech idee dzikiego ogrodu są obecnie bardzo popularne. Wiele stowarzyszeń i fundacji organizuje szkolenia zawierające elementy projektowania ogrodów, wiedzy o gatunkach rodzimych, siedliskach, permakultury, a także naturalnych elementach małej architektury. Przyznawane są też specjalne certyfikaty.

Przykład ogrodu naturalnego. Zwróćcie uwagę jak minimalną powierzchnię zajęto na ścieżkę. Źródło fot.: gartenanlegen.net

Przykład naturalnego ogrodu z wysokimi różnorodnymi kwiatami. Fot. Steffen Hauser|botanikfoto

Naturalny ogród przydomowy z wieloma elementami wspierającymi bioróżnorodność. Fot. Psubraty

Dzikie skwerki miejskie

Kierunek zadziczania przestrzeni podoba się zwłaszcza ogrodnikom i aktywistom miejskim. Świetnym przykładem takiego działania jest Skwer Ireny Sendlerowej, który powstaje właśnie w Cieszynie. Wolontariusze tworzą go własnymi siłami, będziemy obserwować i relacjonować jak powstaje.

Wolontariusze tworzą zielony, dziki zakątek na Skwerze Ireny Sendlerowej w Cieszynie. Fot. Grzegorz Ptak

dziki przyogródek pod blokiem 2

Dziki „przyogródek” pod blokiem. Fot. Psubraty

Drzewa, które intrygują

Większość sklepów ogrodniczych ma w swojej ofercie drzewka o prostym pniu i symetrycznej koronie. Natomiast obecny trend naturalistyczny popycha nas w kierunku bardziej spontanicznym.

Formy drzew i krzewów o wyrazistym pniu, to często formy szczepione, nie kojarzą się  z ogrodem naturalnym. W wyniku rozwoju nurtu naturalistycznego, coraz większą konkurencję będą stanowić drzewka o krzewiastym pokroju jak na poniższym rysunku z prawej strony.

Czy te kształty wyglądają dla Was znajomo? Nadmiernie przystrzyżone drzewko (po lewej) kontra znajomy kształt śliwy z ogrodu babci (po prawej)? Właśnie takie wielopienne drzewa są obecnie doceniane przez awangardowych projektantów ogrodów.

Ogrodnictwo w zmieniającym się świecie

Ogrodnictwo w zmieniającym się świecie stawia przed wszystkimi wiele wyzwań. Zmiany klimatyczne będą miały wpływ na sposób, w jaki uprawiamy ogród. Prognozy dla Polski mówią o obniżaniu poziomu wód gruntowych. Zmiany będzie można zaobserwować również w zimie, kiedy skróci się okres zalegania i grubość pokrywy śnieżnej, oraz nasili się parowanie, co dodatkowo wpłynie na spadek zasobów wodnych. O pomysłach na oszczędzanie i retencję wody deszczowej przeczytacie w naszym dziale Woda.

Podsumowanie elementów tworzących synergię w dzikich, naturalnych ogrodach:

  • siedliska naturalne, dopasowane do lokalizacji

    Naturalny ogród projektujemy tak, aby odpowiadał potrzebom ludzi, roślin i zwierząt pod względem gleby i klimatu.

  • rodzime dzikie rośliny

    Rodzime rośliny to te, które są w głębi lądu od ponad 500 lat lub które naturalnie się ugruntowały. Są niezbędne dla wielu gatunków zapylaczy. Zwracaj uwagę na najbardziej regionalne i ekologicznie pochodzenie roślin i nasion. Nasiona możemy zbierać również samodzielnie. Nie używamy też roślin inwazyjnych obcego pochodzenia. Jeśli masz wątpliwości co do tego, które to rośliny to sprawdź w „Ogrodnictwo wobec roślin inwazyjnych obcego pochodzenia, Kodeks dobrych praktyk”.

  • wartość ekologiczna

    Wyspecjalizowane gatunki dzikich pszczół wspieramy przez odpowiednie rośliny kwitnące. Zwracamy też uwagę na wielosezonowe kwitnienie i pozostawianie owoców, aby oferować żywność dla świata przyrody przez cały rok.

  • bez sztucznego nawozu i bez torfu!

    Ogród naturalny nie zawiera żadnych substancji toksycznych dla roślin lub zwierząt, agrochemikaliów, torfu (torf jest pozyskiwany z naturalnych torfowisk, ważnych dla klimatu Ziemi, i tworzy się przez tysiące lat),  syntetycznych dodatków do gleby, chemiczno-syntetycznych nawozów azotowych lub łatwo rozpuszczalnych fosforanów. Nie stosujemy również organizmów zmodyfikowanych genetycznie lub nasion.

  • naturalne materiały budowlane

    Kamienie naturalne i nieoczyszczone lub ponowne wykorzystanie istniejących materiałów. Stosowanie betonu i tworzyw sztucznych jest ograniczone do niezbędnego minimum.

  • chronimy naturalne życie gleby

    Unikamy zagęszczania gleby i usuwania istniejącej gleby.

  • pozwalamy na zmiany

    Ogród naturalny akceptuje naturalną dynamikę i powinien zmieniać się z czasem. Znaczące zabiegi pielęgnacyjne, takie jak przycinanie żywopłotów, koszenie i pielenie, redukujemy do niezbędnego minimum. Samosiew pożądanych roślin jest wręcz promowany. Martwe łodygi roślin pozostawiamy dla zimujących owadów i ptaków do wiosny.

  • oszczędzamy energię

    Nie używamy odkurzaczy do liści i dmuchaw! Oświetlenie elektryczne jest także redukowane o każdej porze roku.

  • tolerancja zamiast dominacji

    Naturalny ogród szanuje inne stworzenia. Uszkodzenia roślin dziko żyjących są tolerowane jako ślady kolonizacji zwierząt. Głodne gąsienice są zazwyczaj bezproblemowe dla rodzimych roślin.

Życzymy miłego doświadczania natury!

Źródła:

1. http://lukaszluczaj.pl/dziki-ogrod-ale-jaki/
2. https://www.rhs.org.uk/
3. https://www.fajneogrody.pl/
4. https://naturgartenwelt.de/
5. https://www.nabu.de/umwelt-und-ressourcen/oekologisch-leben/balkon-und-garten/grundlagen/index.html
6. https://www.gartenfreunde.de
7. „Ogrodnictwo wobec roślin inwazyjnych obcego pochodzenia, Kodeks dobrych praktyk”, GDOŚ 2014